تحلیل و نقد مبانی فقهی ماده‌ی 249 قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392

author

  • علی محمدیان دانش آموخته دکتری رشته فقه و حقوق از دانشگاه فردوسی مشهد
Abstract:

یکی از مصادیق جرم قذف که به دلیل شایع و فراگیر بودن باعث ایجاد اختلاف در بین فقها گردیده، حالتی است که در آن شخصی به دیگری چنین بگوید: «تو با فلان زن زنا کردی، یا با فلان مرد لواط نمودی». فقها در صورت بروز حالت مزبور حد قذف را نسبت به مواجه محقق دانسته؛ لیکن در تحقق آن نسبت به منسوب­الیه اختلاف نموده­اند. مشهور متقدمان در فرض مزبور قائل به وجوب حد شده؛ لیکن اشهر متأخران چنین دیدگاهی را بر نتابیده­اند. قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392 نیز در ماده­ی 249 موافقت خود را با دیدگاه متأخران نمایان ساخته است: «هرگاه کسی به دیگری بگوید «تو با فلان زن زنا یا با فلان مرد لواط کرده­ای» فقط نسبت به مخاطب ‏قاذف محسوب می­شود». نوشتار حاضر در پژوهشی توصیفی–تحلیلی، متکی بر روش کتابخانه­ای، با نگاهی مسئله محورانه، بررسی ادلّه طرفین و نقد و تحلیل آنها را دنبال می­کند. نتایج تحقیق نشان می­دهد مستندات قائلان به عدم تحقق حد در جانب منسوب­الیه تام نبوده و ظهور و صدق عرفی عبارت مذکور در تحقق قذف، صحّت دیدگاه مشهور متقدّمان را به اثبات می­رساند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مبانی فقهی و حقوقی «به ‌مرگی» با رویکردی به قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

اتانازی یا «به مرگی» یکی از مسائل مهم در عرصه­های مختلف پزشکی، حقوقی و فقهی است. پیشرفت علم پزشکی از یک سو و راحت­طلبی انسان معاصر از سوی دیگر، باعث شده است که نگاه­های نوینی به مسئله مرگ و راه­های رسیدن به مرگ فرار روی انسان معاصر قرار گیرد. در این میان مسئله مرگ ترحم آمیز به خاطر انگیزه و داشتن شرایط مناسبی از قبیل رضایت و اذن بیمار، تفاوت­های مهمی را با قتل عدوانی و مجرمانه ایجاد کرده است. د...

full text

تطبیق مسؤولیت کیفری پزشکان در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با قانون مجازات اسلامی مصوب 1370

پزشک در راستای انجام وظایف حرفه­ای خود ممکن است مرتکب فعل و یا ترک فعلی شود که مغایر با شئون پزشکی و ناقض حقوق فردی و نیز مخل نظم اجتماعی باشد، قانونگذار این اعمال را جرم و مستوجب کیفری دانسته است. در قانون مجازات اسلامی مصوب 1370، مسؤولیت کیفری پزشک به پیروی از قول گروهی از فقهای امامیه، به عنوان مسؤولیت محض یا بدون تقصیر پزشک پذیرفته شده بود. خوشبختانه قانون جدید مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392 ...

full text

گفتمان اصلاح و درمان در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

رویکرد اصلاحی به بزهکاری به‌عنوان یکی از کارکردهای فایده‌گرای مجازات‌ها در پی بازسازگاری و بازپروری بزهکاران است. به‌دنبال تأثیرگذاری یافته های جرم‌شناختی و الزامات و ارشادات اسناد بین‌المللی بر تصمیمات سیاست‌گذاران کیفری، اصلاح بزهکاران در پرتو قوانین کیفری مدنظر قرار گرفته است. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نیز از این یافته‌ها متأثر است. رسمیت‌بخشی به کمک جرم‌شناسان، دخیل نمودن آورده‌های جرم‌...

full text

مبانی فقهی احیای قاعدۀ منع مجازات مجدد در قانون مجازات اسلامی 1392

اصولاً جوامع دچار هنجارها و ارزش‌هایی هستند که در قالب مجموعه‌ای به‌نام حقوق موضوعه گردآوری می‌شوند و طبعاً نقض این ارزش‌ها در حقوق کیفری، جرم تلقی می‌شود و مرتکب، مستحق تحمل ضمانت اجرای پیش‌بینی‌شده برای نقض آن عمل است. بر اساس یک تفکر و اندیشۀ ساده، هر عملی که این ارزش‌ها را نقض کند، تنها باید یک‌بار مجازات شود. این اندیشه در قالب قاعدۀ منع محاکمه و مجازات مجدد بیان می‌شود.  مرور قوانین کیفری ...

full text

نقد و تحلیل مبانی فقهی ماده 619 قانون مجازات اسلامی(مصوّب ۱۳۹۲)

چکیده در باب میزان دیه دندانی که به تیرگی گراییده و سیاه شده است(السن الأسود)، فتاوای اصحاب امامیه مختلف و متفاوت است؛ به‌طوری‌که تتبع جستار حاضر در میراث مکتوب فقهی، وجود چهار نظریه را در فرض مسئله مورد شناسایی قرار داده است: 1. ثبوت ثلث دیه دندان سالم 2. ثبوت ربع دیه 3. ثبوت ارش 4. دیدگاه تفصیلی (ثبوت ثلث دیه در دندان سیاه فاسد و ثبوت ارش در دندان سیاه غیرفاسد). هرچند قانون‌گذار قانون م...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 17

pages  67- 89

publication date 2017-01-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023